LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ 94. ZAFER YILDÖNÜMÜ KUTLU OLSUN
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ 94. ZAFER YILDÖNÜMÜ KUTLU OLSUN
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI ve İSMET İNÖNÜ
Makale- Aziz Cüneyt Yüksel
Bugün, bağımsız, lâik-demokratik Cumhuriyetimizin tapusunu
aldığımız Lozan Barış Antlaşmasının 94. Zafer yıldönümü. Lozan, deyince İsmet
İnönü'yü anmamak olmaz.
İSMET İNÖNÜ, kuşkusuz bir Atatürk değildi ! Ancak, kesinlikle,
Şevket Süreyya Aydemir'in deyimiyle, "İkinci Adam" dı. Çok ama çok
önemli işler başardı. Bunları yaparken, kaliteli ve yüksek görev duygusuyla
davrandı, abartmadı, gösteriş yapmadı.
Bugün, lâik-demokratik Atatürk Cumhuriyeti, her şeye rağmen, devam ediyorsa, bunda İnönü'nün payı çok büyüktür. Yoksa, emperyalist güçler Atatürk'ün ölümünden sonra ülkenin dağılmasını, devletimizin yıkılmasını bekliyorlardı. Bu nedenle, emperyalistler, din tüccarları ve işbirlikçiler ile bunların medyası hep İnönü düşmanlığı yaymışlardır.
Bence, Kurtuluş Savaşı sırasındaki eşsiz başarılarının yanı sıra, İnönü'nün TARİHE KAZINAN en önemli başarıları şunlardır :
- İnönü;
Lâik-demokratik Cumhuriyetimizin tapusunu aldığımız LOZAN barış
görüşmelerinin mimarı, yıldızı ve eşsiz diplomatıdır.
İsmet İnönü'nün, Kurtuluş Savaşı kahramanı ve muazzez
ordularımızın muzaffer komutanlarından birisi olarak, LOZAN'da ülkemizi temsil
etmesi, diğer ülkelerin temsilcileri karşısında kendisine ve Türkiye'ye büyük
bir psikolojik üstünlük sağlamıştır. Diplomatları beklerken, karşılarında,
kendilerini yenen Türk ordularının muzaffer bir komutanını gören Batılı
diplomatlar ve devlet adamları şaşırmışlar, genç Türk Komutan İnönü karşısında
ezilmişler ve sonunda boyun eğmek zorunda kalmışlardır. Lozan'da İngiltere'yi
temsil eden 64 yaşındaki Dış İşleri Bakanı Lord Curzon, konferansın son
günlerinde 39 yaşındaki İsmet İnönü'ye şöyle der : “Konferansta
bir neticeye varacağız. Ama biz memnun ayrılmayacağız. Hiçbir konuda bizi
memnun etmiyorsunuz. Hiçbir dediğimizi, makul olduğuna, haklı olduğuna
bakmaksızın, kabul etmiyorsunuz. Hepsini reddediyorsunuz. En nihayet şu
kanaate vardık ki, ne reddederseniz hepsini cebimize
atıyoruz. Memleketiniz haraptır. İmar etmeyecek misiniz? Bunun için paraya
ihtiyacınız olacaktır. Parayı nereden bulacaksınız? Para bugün dünyada bir
bende var bir de bu yanımdakinde. (ABD gözlemcisi Richard Washburn Child).
Unutmayın, ne reddederseniz hepsi cebimdedir. Nereden para bulacaksınız,
Fransızlardan mı? Para kimsede yok. Ancak biz verebiliriz. Memnun olmazsak
kimden alacaksınız? Harap bir memleketi nasıl kurtaracaksınız? İhtiyaç
sebebiyle yarın para istemek için karşımıza gelip diz çöktüğünüz zaman, bugün
reddettiklerinizi cebimizden birer birer çıkartıp size göstereceğiz!
Ne Mustafa Kemal, ne de 39 yaşındaki genç İsmet, emperyalizme
boyun eğmediler ve Lozan'da çatır-çatır ülkemizin tapusunu aldılar. Bu nedenle,
aziz hatıraları önünde saygı ve sevgiyle eğiliyoruz.
- İsmet İnönü,
Atatürk'ün ölümünden sonra kaosa izin vermemiş ve genç Türkiye
Cumhuriyeti'nin kurumsallaşmasını sağlamıştır.
- Tüm baskılara rağmen,
ülkemizi İkinci Dünya Savaşına sokmamış, bu şekilde, vatanın bölünmez
bütünlüğünü, ordumuzun gücünü, halkımızın hayatını korumuş ve
kurtarmıştır. Bu, paha biçilemez bir başarı öyküsüdür !
- Emperyalizmin işbirlikçisi karşı devrimcilerin ve din tüccarlarının, ikinci savaş sırasında ve sonrasında ekonomik zorluklardan yararlanarak, lâik-demokratik Cumhuriyetimizi ortadan kaldırmaya ve devletimizi yıkmaya yönelik faaliyetlerini, "ÇOK PARTİLİ DEMOKRASİYE, geçerek önlemiştir.
İnönü, gösterişsiz, görgülü,
alçak-gönüllü, mütevazı, çocukları seven bir insandı. Kendisiyle, 1971 yazında
Bostancı Doktorlar Kulübündeki bir düğünde tanışıp sohbet etme onurunu yaşadım.
İnönü, "tek parti ve Milli Şef'lik dönemindeki tüm hatalarına rağmen,
yukarıda saydığımız başarılması çok zor kararlara imza atarak ismini tarihimize
ALTIN harflerle kazımıştır !