ABD'den Irak'ta petrol atağı
Suriye'den çekilme kararı alan ABD, Irak'taki varlığını her geçen gün artırıyor. Irak'ta yeni üsler inşa etmeye başlayan ABD'lilerin, petrol için de yeni girişimlerde bulunduğu öğrenildi
ABD, Suriye'den çekilme kararının ardından Irak'taki faaliyetlerini yoğunlaştırdı. Bir yandan yeni üsler tesis ederek Suriye'deki asker ve mühimmatını Irak'a sevk eden ABD'liler, bir yandan da Irak petrolünden İran'ın yararlanmasını önlemek için çalışmalar yürütüyor.
İran'ın Irak'la olan petrol ve doğalgaz ticaretini sonlandırmayı hedefleyen ABD, her ne kadar Irak'a bir süreliğine muafiyet tanısa da, bu süre içinde Irak'ın ticaret önceliğinin ABD'den yana kaymasını talep ediyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Bağdat ziyaretinde Irak'ın enerji alanındaki bağımsızlığına vurgu yapması, ABD'li enerji şirketlerinin Irak'ta petrol ve doğalgaz alanında daha aktif hale geleceğinin bir işareti olarak görülüyor. The Economist'teki habere göre de bu konuda bazı somut adımlar atıldı bile. Chevron ve ExxonMobil şirketlerinin Irak Petrol Bakanlığı ile anlaşmaya vardığı ifade edilirken, ABD'nin Irak'a elektrik konusunda da destek sunma girişimde bulunduğu belirtiliyor.
BARZANİ İLE İLİŞKİLER YENİDEN DÜZELİYOR
Barzani'nin sözde bağımsızlık referandumunun ardından soğumuş gibi görünen ABD-Kuzey Irak ilişkilerinde de son dönemde belirgin bir iyileşme gözlemleniyor. ABD'nin bir ay içinde iki bakanını bölgeye göndermesi bunun en önemli göstergelerinden. 2018'in son günlerinde ABD Enerji Bakanı Rick Perry Kuzey Irak'ı ziyaret ederken, geçen günlerde de ABD Dışişileri Bakanı Mike Pompeo Erbil'e uğradı. Bu ziyaretlerde hem Kuzey Irak petrolü hem de İran'a karşı yaptırımlar gündeme geldi. Suriye'den çekilen ABD askerlerinin Kuzey Irak'taki üslere dönmesi kararlaştırılırken, Barzani'nin Suriye'nin kuzeyinde daha aktif rol alması için de müzakerelerde bulunuldu.
KUZEY IRAK ABD'NİN DİKKATİNİN ODAĞINDA
2009-2013 yıllara arasında yerel parlamentoda milletvekilliği yapan Aso Kerim, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, “Kürdistan Bölgesi yine tüm herkesin, özellikle de Amerikalıların dikkatinin odağı oldu” diyor. Kerim, şöyle devam ediyor:
“ABD'nin üst düzey yetkililerinin yaptığı ziyaret, Amerika'nın mesajını Irak ile İran arasındaki ilişkilerle, özellikle de petrol arıtma ve İran'a uygulanan ciddi yaptırımlarla ilgilenen partilere iletmekle ilgili. Kürdistan düzeyinde ise, özellikle Rojava'daki (Suriye'nin kuzeyi) durumla ilgili olarak, Başkan Barzani, durumla ilgili endişelerini dile getirdi. Bildiğimiz gibi, ABD'nin birliklerini Suriye'den çekme ve onları Kerkük, Musul ve Anbar'da konuşlandırma gibi bir niyet var.”
Uzmanlar ise referandumdaki ağır yenilgisiyle bölgede itibarını kaybeden Barzani ve partisi KDP'nin, ABD'ye karşı iradesinin kırıldığı görüşünde.
KUZEY IRAK NEDEN TERCİH EDİLİYOR?
Petrol şirketlerinin son yıllarda Irak'taki yatırımlarını kaybetme pahasına Kuzey Irak'a kaymasının da bazı temel sebepleri bulunuyor. Merkezi yönetim petrol şirketleri ile “teknik servis kontratları” imzalarken, Erbil “üretim paylaşım kontratları” imzalamayı tercih ediyor.
Merkezi yönetimin imzaladığı teknik servis kontratlarına göre, enerji şirketi ticari üretim yapılacak bir kuyu bulana kadar yaptığı harcamalar için herhangi bir ödeme alamıyor. Ticari üretim yapılacak kuyu bulunduğunda ise varil başına önceden belirlenen 1-2 dolar ödeniyor.
Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ise üretim paylaşım kontratları imzalayarak enerji şirketlerine üretim yapılacak kuyu bulmalarını için beş yıl süre tanıyor. Üretim yapılmaya başlandıktan sonra Bölgesel Yönetim, enerji şirketine keşif için yaptığı harcamaları o kuyudaki üretimden ödüyor ve üretim için 20 yıla kadar anlaşma imzalayabiliyor. Üretilen petrolden harcamalar çıkarıldıktan sonra geriye kalan kısmın yüzde 80'i Bölgesel Yönetim'e, yüzde 20'si enerji şirketine ödenecek şekilde paylaştırılıyor.
Büyükelçiliği 80 stadyum büyüklüğünde
ABD'nin Bağdat Büyükelçilik alanının 80 stadyum büyüklüğünde olduğu belirtildi.
Rusya merkezli İnsider sitesinde yer alan habere göre, 80 futbol sahası büyüklüğünde olan ABD'nin Irak Büyükelçiliği alanı, dünyadaki en büyük büyükelçilik alanı olup, Birleşmiş Milletlerin New York'taki merkezinden daha büyük olma özelliği taşıyor.
Haberde, ABD'nin Çin'in başkenti Pekin'deki büyükelçilik alanının 42 bin metrekare olduğu kaydedilirken, ABD'nin Bağdat Büyükelçiliği alanının 437 bin metrekare olduğu bilgisine yer verildi.
Bağdat'taki büyükelçilik alanının New York'taki BM merkezinden altı kat daha büyük olduğu vurgulanırken, ABD'nin Çin Büyükelçiliğinden de 10 kat daha büyük olduğunun altı çizildi.
İtiraz büyüyor
ABD'nin Irak'taki varlığını artırmasına yönelik tepki de her geçen gün büyüyor.
Şii lider Mukteda es-Sadr liderliğindeki Sairun Koalisyonu Sözcüsü Hamdullah er-Rıkabi, Trump'un Irak ziyaretini eleştirerek, “Bu durum, Irak halkının iradesine meydan okuma ve yeni bir egemenlik ihlalidir. ABD idaresi, bu kötü davranışla çirkin yüzünü ortaya çıkarmış, tüm uluslararası yasaları ihlal etmiştir” demişti. Iraklı Şii tarafların, ABD güçlerinin Irak'tan çıkması için parlamentoya bir yasa tasarısı sunmaya hazırlandığı biliniyor.
Hükümet ortağı Fetih Koalisyonu Sözcüsü Ahmed Esedi de, Washington yönetiminin Irak'tan güçlerini çekmesi gerektiğini, Irak'ta yabancı bir gücün bulunmamasını istediklerini söylemişti.
Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ise Washington yönetiminin Suriye'den çekildikten sonra Bağdat'tan Suriye'ye asker sevk etmesi yönündeki talebine tepki göstermiş, IŞİD'le mücadele konusunda komşu ülkelerin işbirliği ile karar alınacağını, Bağdat yönetiminin Amerikalılardan emir almayacağını vurgulamıştı.